Büyükbabam Refik Halid Karay’ın Kütüphanesi
Aslıhan Karay

https://www.zdergisi.istanbul/makale/buyukbabam-refik-halid-karayin-kutuphanesi-623

Büyükbabam Refik Halid Karay’ın kurucuları arasında olduğu, sokaklarına isim verdiği ve 1958 senesinden vefatına kadar yaşadığı Esentepe Gazeteciler mahallesinde, Matbuat sokağında bulunan evinde büyüdüm ve orada oturmaya devam ediyorum. Büyükbabamın yaşadığı evde, onun yazı masasını, kitaplarını, kalemlerini, günlüklerini, sevdiği ressamların resimlerini, kaşık koleksiyonunu, biblolarını, aile fotoğrafl arını, babamın doğumunda düşürdüğü tarihleri görerek büyümek; onu gittikçe daha iyi tanımamı, anlamamı ve daha çok sevmemi sağladı.

Babam sıklıkla, büyükbabamın sürgüne giderken ve sürgünden dönerken kitaplarını yakınlarına hediye ettiğini, bu sebeple —çok sevdiği birkaç eser dışında— eskilerden gelen kitabının olmadığını ve zaman zaman bunun için dertlendiğini söylerdi. Çok tertipli bir insan olan büyükbabamın kütüphanesinde günlükleri, porselen yazı takımları, ailesinin konağından kalan bir hüsn-i hat levhası ve kütüphanesinin hemen yanında bir hilye-i şerif yer alırmış. Yazı masasında ise en sevdiği kitaplar ile en sevdiği biblosu ve boy sırasına göre sıraladığı kurşun kalemleri.

Kütüphanesinin önemli kısmı Fransızca kitaplarmış. Galatasaray Lisesindeyken Fransız klasiklerini severek okuduğunu biliyoruz. Günlüklerini de Fransızca yazmış.

Yazıları için araştırma yapmaya, ansiklopedi ve hemen her konuda dergi okumaya meraklı olduğu hep anlatılır. Ciltli, 1932 senesi baskısı Fransızca Larousse ansiklopedilerine kütüphanesinde başköşede yer verdiğini de babam anlatırdı.

Le Sage’ın ilk defa 1715 senesinde basılan ve 12 ciltten oluşan eğlenceli L’histoire de Gil Blas de Santillane eserinin bazı ciltleri de yazı masasında dururmuş. Fransa’nın 1813-1830 dönemini anlatan 10 ciltlik Histoire des deux restaurations serisi, La Martine’in 1848 baskısı ciltli eserleri, Taxile Delord’un 1875 baskısı ciltli Histoire du Second Empire serisi büyükbabamın sevdiği kitaplardanmış.

Gastronomi konularına olan ilgisinden dolayı Petit Larousse Gastronomique ve Ekrem Muhiddin Yeğen’in imzaladığı kitapları da çok okurmuş. Ekrem Muhiddin Yeğen evinde davetler verir, özel ve günümüzde deneysel diyebileceğimiz yemekler yapar, büyükbabamın da dahil olduğu bir gruba tattırırmış.

Yaşar Kemal, Asaf Halet Çelebi, Aziz Nesin, Orhan Veli, Ahmet Hamdi Tanpınar, Orhan Kemal, Ümit Yaşar Oğuzcan ve daha pek çok yazardan kendisine armağan olarak gelen imzalı kitaplar onu çok mutlu edermiş. Kütüphanesinde imzalı kitaplar için özel bir bölüm ayırtmış. Genç yazarları ise her zaman cesaretlendirdiğini babam anlatırdı.

Hasan Âli Yücel klasikler dizisi için çalışma odasında, şu anda da olduğu gibi muhafaza ettiğimiz bir kütüphane ayırmış.

Masasının ayrılmaz bir parçası da Fransızca-eski Türkçe kalın bir sözlükmüş. Bu sözlük de saydığım diğer eserler ve imzalı kitaplar gibi bizimledir.

Büyükbabamın kitaplarını ve ondan kalan diğer hatıraları sevgi ve ihtimam ile koruyoruz.