İSAM Kütüphanesi
Mustafa Birol Ülker

https://www.zdergisi.istanbul/makale/isam-kutuphanesi-614

Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), İslamî ilimler alanında araştırmacıların yetişmesine katkıda bulunmak, kütüphane ve dokümantasyon imkanları sağlamak, araştırma projelerini desteklemek, Türkiye Diyanet Vakıf İslâm Ansiklopedisi başta olmak üzere akademik yayınlar yapmak, ilmî dergiler çıkarmak, bilimsel toplantılar düzenlemek maksadıyla 1988’de kurulmuştur.

Küçük bir ansiklopedi kütüphanesi şeklinde oluşturulan fakat yıllar ilerledikçe İSAM’daki ilmî çalışmaların beraberinde gelişen ve büyüyen İSAM Kütüphanesi dinî ilimler, İslam ve Türk tarihi, kültürü ve medeniyeti başta olmak üzere sosyal bilimlerin birçok alanını kapsayan zengin bir kütüphane olmuştur. Gerek ansiklopedinin gerekse diğer araştırma ve yayın faaliyetlerinin süratli ve sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için yeni yayınlanan kitap ve süreli yayınlar düzenli izlenerek araştırmacıların hizmetine sunulmaktadır.

İSAM Kütüphanesi koleksiyon özellikleri, sosyal bilimler sahasındaki önemi ve akademik araştırmalara katkısı, diğer kütüphanelere göre farklılık arz eden yapılanması ve hizmet anlayışı çeşitli çalışmalara konu olmuştur.

Kütüphane halihazırda bir katı 1200 metrekare olmak üzere beş katlı müstakil binasında faaliyet göstermektedir. Koleksiyonunu satın alma dışında bağış ve mübadele yoluyla sürekli geliştirmektedir.

1 Eylül 2020 itibariyle koleksiyonunda 315.115 cilt kitabın yanı sıra 914 adedi sürekli takip edilen 4169 çeşit yerli-yabancı derginin 228.857 sayısı yer almaktadır. Koleksiyon içinde 13.700 kadar da lisansüstü tez mevcuttur.

ISAM Kütüphanesi, bünyesinde bulundurduğu eserlerin konusu itibariyle bir sosyal bilimler kütüphanesidir. Modern kütüphanecilik anlayışı çerçevesinde yayın sağlama, süreli yayınlar ve mübadele, kataloglama ve tasnif (teknik hizmetler), arşiv (kadı sicilleri dahil), dokümantasyon, okuyucu hizmetleri, fotokopi ve cilt atölyesi birimleri şeklinde örgütlenmiştir.

Yüksek lisans ve doktora öğrencileri ile öğretim üyeleri ve öğretim görevlilerine açık olan kütüphane, araştırma kütüphanesi niteliğindedir. Her geçen gün artan üye sayısı şu anda 36 bini geçmiş olup, 2019’da günlük ortalama 590’ın üzerinde araştırmacıya hizmet vermiştir. Üyeliği olan araştırmacılar haftanın yedi günü 09:00 ile 23:00 saatleri arasında kütüphaneyi kullanabilmektedir. ISAM Kütüphanesindeki kitap ve dergiler ödünç verilmemektedir. Katalog bilgilerine ve diğer veritabanlarına merkezin web adresinden ulaşılabilir: www.isam.org.tr.

ISAM Kütüphanesinde aralarında bazıları rahmetli olmuş önemli şahsiyetlerin bağış koleksiyonları bulunmaktadır.

Orhan Şaik Gökyay (ö. 1994): 70 yıllık hocalık hayatında binlerce öğrenci yetiştirmiştir. Istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi tarafından kendisine 7 Haziran 1989 tarihinde yapılan bir törenle fahri doktorluk payesi verilmiş ayrıca çeşitli kuruluşlarca birçok ödüle ve dostları tarafından “hocaların hocası” unvanına lâyık görülmüştür. Journal of Turkish Studies’in 6. ve 7. sayıları Orhan Şaik Gökyay Armağanı adıyla yayınlanmıştır (1984). Büyük bir titizlikle koruduğu kitaplarını ISAM’a bağışlamıştır. 10 binden fazla eserden oluşan Gökyay koleksiyonu, kütüphane binasında ayrı bir bölümde muhafaza edilmektedir.

Kasım Küfrevî (ö. 1992): 146’sı yazma, 3679 eser ihtiva eden kütüphanesi kızı Semra Nasırlı tarafından 2006’da bağışlanmıştır. Koleksiyonun tamamına yakını Arapça, Osmanlıca, Ingilizce ve Farsça eserlerden oluşmaktadır ve Islam diniyle ilgili temel kaynakların genelde ilk baskıları bulunmaktadır.

Prof. Dr. Nihat M. Çetin (ö. 1991): 1953’te Istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arap-Fars Filolojisi Kürsüsüne girmiştir. 1965-1967 yılları arasında Istanbul Yüksek Islam Enstitüsünde müdürlük yapmış, TDV İslâm Ansiklopedisi’nin ilim heyeti ve müellif kadrosunda yer almıştır. Hayatı boyunca Islam kültür ve sanatlarıyla meşgul olmuştur. Şahsî koleksiyonundaki 4 bin civarında eser ISAM Kütüphanesinde yer almaktadır.

Ayrıca Prof. Dr. Nejat Göyünç (ö. 2001), Yavuz Argıt (ö. 2009), A. Ragıp Akyavaş (ö. 1969), Erzurumlu Rasim Efendi (Erverdi, ö. 1950), Dr. Hidayet Nuhoğlu, Kathleen R. F. Burrill (ö. 2005), Ismail Otar (ö. 2005), Dr. Numan Külekçi, Fethi Gemuhluoğlu (ö. 1977), Prof. Dr. Suphi Saatçi, Cüneyd Kosal (ö. 2018), Prof. Dr. Baykan Sezer (ö. 2002), Prof. Dr. Nihat Keklik (ö. 2017), Prof. Dr. Inci Enginün, Mehmet Sofuoğlu (ö. 1987), Prof. Dr. Bilge Seyidoğlu (ö. 2014), Prof. Dr. Oluş Arık ve Prof. Dr. Rüçhan Arık bağış koleksiyonları bulunmaktadır.

Satın alma yoluyla temin edilen bazı koleksiyonlar ise Ziyad Ebüzziya (ö. 1994), Prof. Dr. Tahsin Yazıcı (ö. 2002), Hilmi Ofl az (ö. 1998), Prof. Dr. Günay Tümer (ö. 1995), H. Fahrettin Başaran (ö. 1981), Albert Hourani (ö. 1993), Timuçin Tanaslan (ö. 2015), Jacques Waardenburg (ö. 2015) ve Mahmut Şakiroğlu’na (ö. 2013) aittir.