Kitap Konservasyonu
Z

https://www.zdergisi.istanbul/makale/kitap-konservasyonu-485

Kâğıtlar ve kitaplar saklama veya sergileme biçimine bağlı olarak, zaman içinde ısı, ışık ve nem gibi fiziksel şartlarla, kimyasal etkenlerle, kitap biti, böcek larvası, küf - mantar, mikroorganizma gibi biyolojik ajanlarla veya kasıtlı olarak tahribata uğrayabilir. Eserde; incelme, yırtılma, mürekkep korozyonu, boya dökülmesi, cilt hasarı, cetvel kırığı, yapışıklık gibi hasarlar görülebilir.

Eserin bozulup kimliğini kaybetmesini engellemek veya geciktirmek, belli şartlarda en az değişiklikle muhafazasını ve sağlıklı yaşamasını temin etmek için pasif ve aktif koruma önlemleri almak konservasyon; eserin bozulmasını önlemek için yapılacak birşey kalmadığında özgünlüğüne zarar vermeden gelecek kuşaklara aktarabilmek üzere müdahalelerde bulunup onarımlar yapmak restorasyon olarak adlandırılmaktadır.

Konservasyon ve restorasyonda eserin üretim tekniği, malzemesi, bozulma sebepleri incelenip önleyici yöntemler geliştirilir. Her müdahale eserin orijinal kimliğini kısa sürede etkileyeceği için, uygun malzemelerle işlem ve en iyi şekilde uygulama yapılması önemlidir.

Zamanın getireceği tahribatı en aza indirmek için, elyazması kitapların asitsiz kartondan toz geçirmeyen ama hava alan kutularda; çerçevesiz olan tek yaprak halindeki eserlerin asitsiz zarflarda; fotoğraf, kartpostal, mektup, gazete gibi belgelerin ise pamuklu kâğıtlar içinde saklanması tercih edilir.

TÜRKİYE YAZMA ESERLER KURUMU BAŞKANLIĞI SÜLEYMANİYE KİTAP ŞİFAHANESİ

Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesinin bünyesinde 1956 yılında açılan Cilt ve Patoloji Servisi, sanat eserlerinin konservasyon ve restorasyonunu uzun yıllar tek başına yürüttü. 2012 yılından itibaren Süleymaniye Tıp Medresesinde Kitap Şifahanesi adıyla hizmet veriyor.

SABANCI ÜNİVERSİTESİ SAKIP SABANCI MÜZESİ KONSERVASYON BİRİMİ

Sakıp Sabancı Müzesi Konservasyon Birimi laboratuvarı müze koleksiyonunu korumak için çalışıyor. Birim konuyla ilgili yayınlar yapıyor ve “Kültürel Mirası Koruma Buluşması” başlığıyla seminerler düzenliyor.

ZEYTİNBURNU ASİTANE SANAT ESERLERİ KONSERVASYON MERKEZİ

GELENEKSEL KÂĞIT ÜRETİM ATÖLYESİ

Kazlıçeşme Sanat’ın bir bölümü olarak 2020 yılında Asitane Vakfının girişimi ve Zeytinburnu Belediyesinin desteği ile kurulan merkezde, sanat eserleri konservasyonu ve restorasyonu uzmanı gözetiminde eski eserlerin korunması ve onarımı için çalışılıyor.

Kâğıt üretim atölyesinde ise kâğıt üretim ustası gözetiminde doğal malzemelerle ve geleneksel yolla kâğıt üretimi yapılıyor. Hazırlanan kâğıtlar hat, tezhip, minyatür, ebru gibi klasik sanatlarda kullanılabiliyor.

Kitap ve kâğıt ömrünün, üretimde ve onarımda kullanılan malzemelerin doğallığına ve kalitesine bağlı olmasından hareketle, atölyede geleneksel yolla doğal kâğıt, fırça, kamış, mürekkep, boya gibi sanatla ilgili malzemelerin üretimi konusunda eğitimler veriliyor.