Kitap Tekerleği
Z

https://www.zdergisi.istanbul/makale/kitap-tekerlegi-474

Kitap tekerleği, aynı yerde birkaç kitap okunabilmesini sağlayan düzenektir. Kitaplar su değirmenine benzer bir mekanizmanın döndürülmesiyle okuyucunun önüne gelir.

İlk kitap tekerleği, büyük ebatlı ağır kitapların pratik zorluklar çıkardığı 1588’de İtalyan askerî mühendis Agostino Ramelli tarafından çizilmiştir. Saatlerde kullanılan çark sistemini uyarlayan Ramelli, düzenek sayesinde, hareket zorluğu çeken gut hastalarının çok hareket etmeye gerek duymadan birkaç kitaba birden ulaşabileceklerini belirtmiştir. Çağdaş bir yazar bu aracı “16. yüzyılın Kindle”ı diye isimlendirmiştir.

Öte yandan Çin bilimi tarihçisi Joseph Needham, Ramelli’ninki gibi dikey çalışmasa da, Çin’de kitap tekerleğinin belki bin yıl önce icat edildiğini söylemiştir.

17. ve 18. yüzyıllarda imal edilen kitap tekerleklerinden 14 tanesi bugün farklı şehirlerde korunmaktadır.

‘Kitap tekerleği’ terimi Smithsonian Kütüphanesinin bloguna ilham olmuştur: “Kitap Tekerleğini Çevirmek”.