Kolofon Antik Kenti Ağırlıkları - HPM Koleksiyonu
Halûk Perk

https://www.zdergisi.istanbul/makale/kolofon-antik-kenti-agirliklari-hpm-koleksiyonu-335

Kolofon kenti İonya bölgesinde, İzmir’in 40 km güneyinde, bugünkü Değirmendere köyünde yer alır. Çevresi verimli topraklarla çevrili olan kent muhtemelen Pylos tarafından kurulmuştur.

Helenistik dönemde antik kentlerde, şehri tanıtmak amacıyla seçilen semboller sikkelerde ve ağırlıklarda kullanılmaktadır. Mesela Efes ‘arı’yı, Lisimakya ‘aslan’ı, Kizikos ‘ton balığı’nı ve ‘meşale’yi sembol olarak seçmiştir. Kolofon antik kenti ise müzik aleti olan ‘lir’i benimsemiştir. Lir, ilahi uyum ile müziksel ve şiirsel ilhamı simgeler. Kolofon antik kentinin MÖ 5-3. yüzyıla tarihlenen gümüş sikkelerinde lir betimi görülmektedir.

KOLOFON ANTİK KENT AĞIRLIK SİSTEMİ HAKKINDA DEĞERLENDİRME

O. Tekin, Kolofon kentine ait 19 adet ağırlık hakkında bilgi verirken bunların mina karşılıklarını değerlendirdiği hâlde hafif olan stater birimlerini değerlendirmeye almamıştır. Yayınladığı ağırlıkları göz önüne aldığında Kolofon ağırlık sisteminin 500 veya biraz daha üstü olarak 530 gram değerde olduğu sonucuna varmıştır. Tekin’in stater birimlerini değerlendirmeye almaması muhtemelen 1/20 oranının genel sisteme uygun olmamasından kaynaklanmaktadır.

Bizim değerlendirmemize göre Kolofon antik kentinde stater, mina karşılığı olarak 1/22 oranında kullanılmıştır. Bu oran ağırlık sistemine daha uyumludur. Burada detaylarına yer verdiğimiz ağırlıkların ana birim mina karşılıkları sırasıyla 522g, 514,2g, 506g, 502,9g, 485,4g, 484,5g, 479,2g, 478,2g, 478g, 478g, 472,2g, 470g, 469,2g, 466,2g, 461,45g, 460g, 459,2g, 454g, 452g, 440g, 440g, 431,75g, 423,5g, 407gramdır.

Burada yayınlananlar ile Tekin’in yayınladığı ağırlıklar birlikte değerlendirildiğinde Kolofon ağırlık sisteminde zamanla mina karşılığı olarak 520, 500, 480, 460 gram arasında olmak üzere standart değişikliğine gidildiği anlaşılmaktadır.

KAYNAKÇA

¶ Mabel Lang, Margaret Crosby. Weights, Measures and Tokens. Princeton, New Jersey: American School of Classical Studies at Athens, 1964.
¶ Halûk Perk. Anadolu’da Ticaret, Terazi Ağırlıkları ve Tartı Aletleri. Kayseri: Halûk Perk Müzesi Koleksiyonu, 2016.
¶ Oğuz Tekin. Balance Weights in The Aegean World, Classical and Hellenistic Periods. İstanbul 2016.