Özel Koleksiyonlar / Halil İnalcık
Z

https://www.zdergisi.istanbul/makale/ozel-koleksiyonlar-halil-inalcik-675

Tarihçilerin kutbu olarak anılan, dünyaca ünlü bilim adamı Prof. Dr. Halil İnalcık, Türkiye’nin en özel kütüphanelerinden birine sahipti. 2016’da vefat eden İnalcık’ın kitap sevgisinin genç yaşlarda başladığını biliyoruz. Öğrencisi olduğu Balıkesir Muallim Mektebindeki kütüphaneden Hasan Âli Yücel’in Goethe’sini aldığını ve bu kitabın hayatını değiştirdiğini vefatından önce verdiği bir röportajında anlatmıştı.

erdiği bir röportajında anlatmıştı. İnalcık, Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesinde lisans eğitimi alırken akademideki moda Sümer, Hitit ve Asur tarihçiliği üzerine çalışmak olsa da Osmanlı tarihini kendine çalışma alanı olarak seçti. Tam da bu nedenle Osmanlı tarihine dair çok önemli eserleri toplamaya başladı. Chicago Üniversitesinde çalıştığı tarihlerde kişisel kütüphanesini büyütmeye devam etti. Bir yanıyla çalışma atölyesi, bir yanıyla da kütüphanesi olan evinin kitapla dolup taştığı biliniyor. İnalcık Hocanın kütüphaneye dönüşmüş evindeki çalışma rutinini Emine Çaykara şu cümlelerle aktarıyor: “Evinde çalıştığı konularla ilgili kitapları vardı; örneğin İstanbul kitapları yemek masasının üzerindeydi ve ben bu bölümü çok seviyordum. Dikdörtgen bir masa düşünün, üzeri her dönemden İstanbul’a dair kitap dolu, sandalyeleri de dahil. Odaları da aynı şekilde; Osmangazi bölümü, II. Murad bölümü… Duvarlarda haritalar, rafl arda sözlükler, eski ve temel yayınlar, her dilden kitaplar, ansiklopediler…”

Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümünü kurduğu 1993 yılı, aynı zamanda kütüphanesinin Türkiye’ye getirildiği tarihtir. İnalcık, Prof. Dr. Ali Doğramacı’nın davetini kabul edince, yaklaşık 60 yılda biriktirdiği kitap, dergi ve çok sayıda makaleden oluşan kütüphanesini de üniversiteye bağışladı. Akşin Somel’in aktardıklarından bu bağışın bir şartı olduğunu öğreniyoruz: “Halil Hocanın bir şartı vardı; Bilkent Kütüphanesi dahilinde kitap koleksiyonuna ayrı bir kısım tahsis edilmesini istiyordu. Bu koşul kabul edilmiş ve üniversite kütüphanesi içerisinde itinayla yalıtılmış, özel soğutucular tarafından havasının nem ve ısı ayarları milimi milimine sabit tutulan bir Inalcık Collection tesis edilmişti.”

Chicago’dan Bilkent Üniversitesine taşınan bu kütüphanede, Osmanlı tarihi ile ilgili Osmanlıca, Farsça, İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Almanca vs. dillerde 13 bini aşkın kitap, 2 bin adetten fazla yazarları tarafından imzalanıp İnalcık’a iletilmiş makale, yaklaşık 5 bin civarında dünyanın pek çok yerinden ve araştırma enstitüsünden gelen dergi var. İnalcık Hocanın hayatı boyunca topladığı, biriktirdiği bu kitaplar hâlâ Türkiye’nin genç araştırmacılarının, akademisyenlerinin ufkunu açmaya devam ediyor.